Każda z nich prowadzi z powodzeniem swój biznes. Każda z nich w życiu zawodowym dostrzegła lub doświadczyła dyskryminacji ze względu na płeć. Kilkanaście kobiet sukcesu, polskich przedsiębiorczyń, zainicjowało ogólnopolską kampanię społeczną #ToTylkoPłeć, która ma zwrócić uwagę na nierówności w sferze biznesowej. Co chcą osiągnąć? Pragną, żeby coraz więcej Polek i Polaków utwierdziło się w przekonaniu, że kompetencje, wiedza, doświadczenie, wykształcenie, profesjonalizm czy umiejętności to nie płeć! Partnerem kampanii jest Centrum Praw Kobiet.

KONSTYTUCJA RP:

„Kobieta i mężczyzna w Rzeczypospolitej Polskiej mają równe prawa w życiu rodzinnym, politycznym, społecznym i gospodarczym. Kobieta i mężczyzna mają w szczególności równe prawo do kształcenia, zatrudnienia i awansów, do jednakowego wynagradzania za pracę jednakowej wartości, do zabezpieczenia społecznego oraz do zajmowania stanowisk, pełnienia funkcji oraz uzyskiwania godności publicznych i odznaczeń”.

FAKTY Z RYNKU PRACY W POLSCE:

Kobiety w Polsce stanowią około 52 proc. ogółu ludności w wieku 15 lat i więcej. Wśród osób aktywnych zawodowo jest ich blisko 45 proc. Wśród biernych zawodowo – 62 proc. I dość smutna statystyka – od 2016 roku spada aktywność zawodowa Polek. Pracuje lub aktywnie szuka pracy zaledwie 63 proc. z nich. To jeden z najgorszych wyników w Europie.

Ogólnopolska Kampania Społeczna #ToTylkoPłeć – #SiłaKobietBiznesu to pierwsza w Polsce kampania mająca zwracać uwagę na problem i mówić głośno o ciągle obecnej dyskryminacji kobiet na rynku pracy ze względu na płeć. W kampanii udział biorą skuteczne przedsiębiorczynie – prezeski, dyrektorki i właścicielki firm, które nie zgadzają się na nierówne traktowanie w biznesie. Przedsiębiorczynie jednoczą siły, aby pokazać, że biznes to nie rodzaj żeński czy męski, a kompetencje, wiedza, doświadczenie i pasja. Sukces zaś nie powinien być definiowany przez płeć.

Kampania społeczna #ToTylkoPłeć to inicjatywa polskich bizneswomen, które, we współpracy z Centrum Praw Kobiet, chcą zwrócić uwagę na nadal istniejące nierówności ze względu na płeć na polskim rynku pracy.

Kampanii patronuje Urszula Nowakowska, prezeska Fundacji Centrum Praw Kobiet. O prawa kobiet zaczęła upominać się ponad 30 lat temu. Gdy tworzyła Centrum Praw Kobiet, nie miała nawet pojęcia, ile wyzwań przed nią. A jednak nie ustaje, natura „pomagaczki” na to nie pozwala. – Płeć niestety cięgle odgrywa dużą rolę, jeśli chodzi o rynek pracy. Kobiety już na rozmowie często spotykają się z dyskryminacyjnym podejściem, z pytaniami, z którymi mężczyźni nie mają do czynienia: czy są mężatkami, czy planują dzieci – zauważa Urszula Nowakowska. – Kobiety zarabiają mniej, rzadziej awansują, są mniej promowane na wyższych stanowiskach – dodaje.

Ta rzeczywistość zainspirowała polskie praktyczki biznesu do realizacji kampanii. – Kto, jak nie aktywne przedsiębiorczynie wie lepiej, jak statystyki z raportów i badań rynku pracy wyglądają w praktyce. One same niejednokrotnie przebijały szklany sufit, musiały udowadniać, że są tak samo kompetentne, jak ich koledzy, że zasługują na takie samo, a nawet wyższe wynagrodzenie – podkreśla Aneta Zadroga, twórczyni projektu SUKCES JEST KOBIETĄ, który od dekady prezentuje dobre praktyki w biznesie. – Postanowiłyśmy przypomnieć głośno o istniejących nierównościach, z nadzieją i przekonaniem, że za kilkanaście lat, będą one tylko przykrym wspomnieniem. Dopóki tak się nie stanie, będziemy mówić głośno o tym, co na rynku pracy należy zmienić!

Twarzami kampanii, które zaangażowały się w działania na rzecz wyrównywania szans i możliwości kobiet w sferze zawodowej, są: Dominika Kolmaga, Justyna Dziedzic-Wińska, Justyna Grondke-Trąbska, Patrycja Bartosz-Burdiak, Sabina Obwiosło-Budzyń, Paulina Piliszek, Marta Omachel i prezeska Centrum Praw Kobiet Urszula Nowakowska.

Kobieta częścią majątku męża

Kobiety na świecie poświęcają na nieodpłatną pracę 2 razy więcej czasu niż mężczyźni.

W 113 krajach świata nie ma przepisów, które wprowadzałyby obowiązek równej płacy kobietom i mężczyznom wykonującym taką samą pracę.

W 18 krajach na świecie mężczyźni w świetle prawa mogą zabronić żonie pracy zarobkowej.

W 7 krajach świata nie ma gwarantowanej zapłaty za urlop macierzyński.

W Kamerunie kobieta, która chce podjąć pracę zarobkową, musi posiadać na to zgodę męża.

W Liberii po śmierci męża kobieta nie tylko nie ma żadnych praw do jego majątku, ale też jest uznawana za jego część.

W Czadzie i Nigrze kobieta potrzebuje zgody męża, by móc otworzyć konto w banku.

W Jemenie kobieta nie może opuścić domu bez pozwolenia męża.

Ale, dyskryminacja kobiet w sferze zawodowej i zarobkowej to nie tylko destynacje odległe od Polski kulturowo, jak Afryka czy Bliski Wschód. Do 1977 również w Niemczech kobieta do założenia własnego konta w banku potrzebowała zgody męża. Do 1973 konta w banku kobieta nie mogła założyć w… Stanach Zjednoczonych. A kartę kredytową wydaną na własne imię i nazwisko w USA kobieta może posiadać dopiero od 1974 roku.

Pozostańmy chwilę w Stanach. Do 1978 roku kobieta nie miała gwarancji zatrudnienia w przypadku zajścia w ciążę. W praktyce oznaczało to, że ciężarną pracodawca mógł zwolnić z dnia na dzień bez żadnych konsekwencji. Do 1977 roku nie istniało pojęcie molestowania seksualnego w miejscu pracy i kobiety, które go doświadczały nie miały żadnych podstaw prawnych, by dochodzić swoich praw przed sądem. Do 2010 roku kobiety płaciły wyższe składki za takie samo ubezpieczenie zdrowotne niż mężczyźni.

Pokutujący stereotyp Matki Polki

Konstytucja RP mówi tak: „Kobieta i mężczyzna mają w szczególności równe prawo do kształcenia, zatrudnienia i awansów, do jednakowego wynagradzania za pracę jednakowej wartości, do zabezpieczenia społecznego oraz do zajmowania stanowisk”.

A jak wygląda praktyka na polskim rynku pracy? Ponad trzy czwarte rodaków uważa, że miejsce kobiety jest w domu, przy dzieciach. Od 2016 roku spada aktywność zawodowa Polek. Pracuje lub aktywnie szuka pracy zaledwie 63 proc. z nich. To jeden z najgorszych wyników w Europie. Dane statystyczne wykazują też większe bezrobocie wśród kobiet niż mężczyzn.

– Niestety, pozycja kobiety w biznesie jest znacznie słabsza od pozycji mężczyzny. Co za tym idzie, kobiety potrzebują więcej motywacji i otuchy. Często się zdarza, że potrzebująca wsparcia wstydzi się o nie poprosić – zauważa Dominika Kolmaga, właścicielka TAX TODAY i podkreśla, jak ważne jest wzajemne wsparcie i inspiracja. – Dlatego dzielmy się swoimi successstories, fuckupstories, pokazujmy innym, podobnym nam, może słabszym, a może bardziej doświadczonym, że biznes ma prawdziwe ludzkie oblicze. Że czasem coś się udaje, a czasem wręcz przeciwnie. Jeśli dziś wydaje Ci się, że Twoja historia nic nie wniesie, mylisz się. Zawsze znajdzie się osoba, która po jej przeczytaniu poczuje ulgę albo nabierze wiatru w żagle!

Większość obowiązków związanych z funkcjonowaniem rodziny w dalszym ciągu częściej spoczywa na barkach kobiet, co powoduje, że pracują na dwa etaty – w pracy i w domu. Dwie trzecie Polaków jako czynnik utrudniający awans kobiet wskazuje społeczne przyzwyczajenie do tego, że to mężczyźni zajmują wysokie stanowiska w hierarchii zawodowej.

– Obserwuję bacznie to, co się dzieje wokół. Nawet nie mówię o kwestiach fundamentalnych, jak prawo do własnego zdania i wyboru, które są nam w tym kraju kobietom ewidentnie zabierane. Bardziej chodzi mi o kobiety, które na pozór wydają się silne i samodzielne, ale tkwią w przekonaniach i stereotypach na swój temat. Widzę to też w swoim otoczeniu. Mam wrażenie, że realizują nie tyle swoje cele, co oczekiwania innych wobec nich. Bardzo chciałabym to zmienić, dodać kobietom – już w wieku dziewczęcym – siły i zachęcić je do prawdziwego spojrzenia w siebie, zawalczenia o siebie – zauważa Sabina Obwiosło-Budzyń, współzałożyciel firmy Space4trade Sp. z o.o., zajmującej się organizacją targów międzynarodowych i dodaje – A przecież coraz więcej kobiet aplikuje na stanowiska inżyniera budowy, kierownika robót czy kierownika budowy. I te kobiety są bardzo dobrze przygotowane do takich funkcji. Jak się już decydują na studia budowlane i je kończą, to mają świadomość z czym ten zawód się wiąże. Taka praca musi sprawiać im przyjemność i muszą czuć, że się w niej realizują. Co raz większy udział kobiet w tego typu zawodach to naprawdę dobry trend.

Bądź grzeczna, bo tak wypada!

Niestety, jak pokazują statystyki, kobiety zajmujące wysokie stanowiska nie są wolne od negatywnych doświadczeń. 53 proc. kobiet natrafiło na przeszkody w karierze. Specjalistki i menedżerki częściej od swoich kolegów doświadczają sytuacji, w których o ich szansach zawodowych decydują stereotypy, nieuświadomione uprzedzenia lub dyskryminujące praktyki.

– Na świecie jest mnóstwo uzdolnionych, wspaniałych kobiet, które boją się wyjść ku swoim marzeniom, bo utożsamiają się z zasłyszanymi stereotypami, siedząc wśród swoich obaw. Obawy te rosną niekiedy z nimi od dziecka, gdy ciągle słyszą „bądź grzeczna,” „dziewczynce nie wypada.” Wyrastają w poczuciu, że powinny być układne, ciche, bo tego od nich świat wymaga – mówi Patrycja Bartosz-Burdiak, Prezes Zarządu Orbis Cannabis Sp. z o.o., prawniczka. – A przecież, jeśli kobieta chce dojść do wymarzonego celu, to jest w stanie w tym dążeniu przyłożyć się i dać z siebie sto procent. Natura obdarzyła kobiety wyjątkową umiejętnością planowania, łączenia różnych dziedzin życia w każdym aspekcie, zarówno zawodowym, jak i domowym. Do tego należy dołączyć empatię, czułość, delikatność, rozwagę w działaniu – zaznacza.

Tymczasem badania są bezwzględne, kobiety pełniące w firmach role kierownicze, jako przeszkodę wskazują negatywne i krzywdzące opinie na temat tzw. „kobiecego stylu zarządzania”, stereotypowo postrzeganego jako zbyt emocjonalny, z nadmierną skłonnością do kompromisów i brakiem posłuchu wśród podwładnych.

Jednak praktyczki wiedzą z doświadczenia, że te przekonania to pokutujące stereotypy. – Skuteczna kobieta biznesu rozumie cel, do którego chce dążyć. Ma wizję i wierzy w to, co robi i co chce osiągnąć. Pokora, cierpliwość, uczciwość, umiejętność słuchania – to wszystko działa na naszą korzyść. Wymaga więcej od siebie, ale potrafi stawiać granice – podkreśla Marta Omachel, twórczyni i założycielka firmy M ART – projektowanie wnętrz.

Niestety, wieloletnie budowane poczucie niższej wartości oraz otoczenie myślące stereotypowo i krzywdząco, utrudniają Polkom kariery. – To, co nam potrafi przeszkadzać to przede wszystkim brak poczucia własnej wartości i kompleksy – one sprawiają najczęściej, że wątpimy we własne możliwości. Wspomniałam również o otoczeniu, uważam, że ludzi w najbliższym otoczeniu należy dobrać tak, aby pomagali nam w naszym własnym rozwoju. Mam bardzo wielu znajomych, ale zdarzało mi się również wchodzić w toksyczne relacje, które próbowały podcinać mi skrzydła lub czerpać ze mnie energię. Kiedy znajdujemy w sobie tę siłę, która pozwala odciąć tego typu znajomości to nasza uwaga skupia się na tym, co jest dla nas najważniejsze – zauważa Justyna Grondke-Trąbska, twórczyni, założycielka i właścicielka marki „Aesthetic”.

Umiejętności i osiągnięcia, a nie płeć!

Według Bilansu Kapitału Ludzkiego, projektu badawczego Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości i Uniwersytetu Jagiellońskiego, kobiety w Polsce realnie zarabiają o 30 proc. mniej niż mężczyźni, częściej też pracują w niepełnym wymiarze, a pandemia przysporzyła im jeszcze więcej obowiązków związanych z domem i opieką nad dziećmi.

A przecież, jak zauważają i podkreślają bohaterki Kampanii #ToTylkoPłeć: Współczesne kobiety są znakomicie wykształcone, niezależne, otwarte na świat, praca zawodowa ma dla nich duże znaczenie. Bardzo często jest tak, że są lepiej wykształcone, mają lepsze kwalifikacje i predyspozycje do danego stanowiska niż mężczyźni.

– Nie zmienia to jednak faktu, że do tej pory nie udało im się osiągnąć takiej pozycji, jak mężczyznom. Może wynika to z uwarunkowań kulturowych (ale ile można hołdować takim poglądom? W końcu mamy XXI wiek!), może z tego, że kobiety zawsze były traktowane jako te słabsze, tzw. „gorsza płeć”. Chciałabym, żeby kobiety w sferze zawodowej traktowane były na równi z mężczyznami i aby oceniano je na podstawie ich wiedzy, umiejętności i osiągnięć zawodowych, a nie według płci – mówi Paulina Piliszek, współwłaścicielka MYONI Group w segmencie nieruchomości premium. Ma również praktyczne rady w tym zakresie. – Uważam, że kobietom powinno stworzyć się dogodne warunki pracy, a one odwdzięczą się z nawiązką. Przede wszystkim, radziłabym postawić na budowanie zrównoważonego zespołu, składającego się zarówno z kobiet, jak i mężczyzn, niedyskryminowanie kobiet, pokonanie niechęci pracodawców do zatrudniania kobiet na wyższych stanowiskach, zaufanie kwalifikacjom zawodowym kobiet, inwestowanie w szkolenia dla kobiet, różnego rodzaju programy mentoringowe – wylicza.

Według raportu OECD kobiety bardziej niż mężczyźni są narażone na kryzys. Spadek kosztów na cele społeczne bardziej dotyka kobiety, ponieważ to one pełnią funkcje opiekuńcze, np. odrabiają lekcje z dziećmi, kiedy są zamknięte szkoły. Na rynku pracy kobiety też tracą. Przede wszystkim przez stereotyp, że to mężczyzna utrzymuje rodzinę.

A jednak, w czasie kryzysu, to kobiety poszerzają swoją wiedzę i zdobywają nowe kwalifikacje, reagując na potrzeby i zmiany rynku. Prawie połowa kobiet objętych badaniem THINKTANK i BIGRAM w ostatnich dwóch latach rozwinęła swoje kompetencje w posługiwaniu się mediami społecznościowymi, a niemal dwie piąte w obszarze cyfrowym. Kobiety mają pełną świadomość tego, że transformacja cyfrowa dzieje się tu i teraz.

– Kobiety są wszechstronne i nie robią z tego problemu! (śmiech). Są niesamowite w robieniu wielu spraw naraz, zajmowaniu się domem, pracą, swoim rozwojem, wychowywaniem dzieci – zauważa Justyna Dziedzic-Wińska, założycielka i prezeska firmy Arcus Medical Polska. – Kobiety, które znam i z którymi współpracuję potrafią dostosować się do zmieniających się warunków, szukają nowych przestrzeni dla siebie. Każda z nich (w tym ja), przeszła trudną drogę, aby znaleźć komfortowe dla siebie miejsce, gdzie ważne są umiejętności i dialog, a nie tylko płeć. Kobiety w Polsce wykonują o wiele cięższą i dłuższą pracę niż mężczyźni do osiągnięcia swojej stabilizacji zawodowej. Potrzeba też dużo samozaparcia, aby nie rezygnować ze swoich planów – zaznacza.

– Trzeba być asertywnym i zwyczajnie robić swoje. Jest faktem, że kobiety mają trudniej – tu nie mam wątpliwości. Czasami mam wrażenie, że nawet jesteśmy „karane” za prowadzenie działalności, choć nie dosłownie, rzecz jasna – mówi Monika Chajęcka, właścicielka kilku firm, w tym Welcomefinance. – Zawsze znajdzie się ktoś, kto chciałby coś wytknąć, a jednocześnie nie zawsze jest pewność, z czego to się bierze. Wydaje mi się, że może to mieć źródło w męskiej chęci pokazania siły, wyższości – dodaje.

Jak zauważają bohaterki kampanii #ToTylkoPłeć, ważne jest nie tylko mówienie o nierównościach, ich piętnowanie i postulaty zmian. Ważne jest działanie u podstaw i wiele zależy od samych kobiet tworzących biznesowe imperia i odnoszących sukcesy zawodowe.

– Na koniec mam specjalny apel dla kobiet o tzw. „niewciąganie drabiny” – te, którym się udało osiągnąć wysoką pozycję w firmie, niech wspierają swoje współpracownice, podwładne – dodaje Paulina Piliszek. – Pozbądźmy się myślenia, że skoro ja musiałam do wszystkiego dojść sama swoją ciężką pracą, to żadnej kobiecie nie pomogę, niech przejdzie to samo, co ja. Dziewczyny, to nie ma sensu, pomagajmy sobie nawzajem, a świat, również ten zawodowy, będzie lepszy!

Grafiki promocyjne:

Zdjęcia: Maciej Grochala/ Sukces jest Kobietą

MUA/ stylizacja: Wojciech Kozub/ Sukces jest Kobietą

Grafika: Michał Karaś/ Sukces jest Kobietą

Produkcja: Aneta Zadroga/ Sukces jest Kobietą

Kierowniczka projektu: Dagmara Wójcik-Jędrzejewska

Realizacja: ZESPÓŁ Grupy Medialnej LIFESTYLE: Franek Mazur. Łukasz Frydel, Michał Wójcik, Przemysław Jędrzejewski, Magdalena Dzik-Kordas, Go Jarema, Dagna Starowieyska,  MILEK Design, plan zdjęciowy – Centrum Praskie KONESER, Hotel MOXY.

Źródła badań i statystyk:

Raport „Rosnąca siła kobiet – kobiety na rynku pracy” zrealizowano przez CubeResearch na zlecenie Bigram i THINKTANK.

Raport Hays Poland „Kobiety na rynku pracy 2022”.

Dane Głównego Urzędu Statystycznego oraz Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości.

Książka Melindy Gates: „Moment zwrotny. Jak kobiety rosną w siłę i zmieniają świat”.