Wprowadzenie w życie zasad zdrowego stylu życia naprawdę działa – pokazują to dane epidemiologiczne. Na przykład w ślad za zmniejszeniem częstości palenia wśród mężczyzn w Polsce spadła liczba zachorowań na raka płuca – nowotworu, który w 90 proc. wywołany jest używaniem tytoniu.
20 grudnia, podczas konferencji organizowanej przez Serwis Zdrowie i Centrum Onkologii na temat postępów w profilaktyce nowotworów po raz pierwszy zostały zaprezentowane najnowsze dane epidemiologiczne Krajowego Rejestru Nowotworów (KRN), z 2017 roku, dotyczące zachorowań i zgonów na te choroby Polsce.
Wynika z nich, że w 2017 roku na nowotwory złośliwe zachorowało w Polsce 165 tys. osób. KRN zarejestrował w 2017 roku 99,6 tys. zgonów z powodu tych chorób.
W Polsce prawie 1,08 mln osób żyje z rozpoznaniem nowotworu postawionym w ciągu ostatnich 15 lat, przy czym diagnozę choroby onkologicznej postawiono w ciągu ostatnich pięciu lat 515 tysiącom osób.
Dr hab. Joanna Didkowska, kierownik Zakładu Epidemiologii i Prewencji Nowotworów w Centrum Onkologii poinformowała, że po raz pierwszy w stosunku do poprzedniego roku zmniejszyła się liczba nowotworów wykrytych u mężczyzn, co – jak wskazała – wynika prawdopodobnie ze zmniejszenia się liczby zarówno zgonów, jak i zachorowań na raka płuca u Polaków. Jednocześnie wciąż obserwowany jest wzrost liczby zachorowań i zgonów z powodu nowotworów u Polek, a niepokojący jest zwłaszcza trend wzrostowy raka płuca u kobiet.
– Rak gruczołu krokowego jest po raz drugi najczęstszym nowotworem u mężczyzn – poinformowała dr Didkowska.
Wcześniej najczęstszym nowotworem u panów był rak płuca. Ekspertka dodała, że stosunkowo duża liczba przypadków raka gruczołu krokowego wynika ze starzenia się społeczeństwa – ryzyko rozwoju tego raka wzrasta wraz z wiekiem. Jak wyjaśniła, z kolei spadek częstości palenia u mężczyzn w Polsce spowodował, że rak płuca przestał być najczęściej rozpoznawaną u Polaków chorobą nowotworową.
– Jednak ponieważ u kobiet nie było takiego spadku częstości palenia jak u mężczyzn, rak płuca po raz kolejny był przyczyną największej liczby zgonów z powodu choroby nowotworowej u kobiet – powiedziała dr Didkowska.
Pod tym względem „wyprzedził” liczbę zgonów Polek z powodu raka piersi.
Jak działa profilaktyka
Dr Didkowska nie ma wątpliwości, że trendy w zachorowalności i umieralności na nowotwory w Polsce na przestrzeni lat pokazują, że profilaktyka oraz poprawa leczenia przynosi dobre efekty. Jej zdaniem m.in. dzięki wprowadzeniu badań przesiewowych w kierunku raka szyjki macicy, przestał on być główną przyczyną zgonu z powodu chorób nowotworowych u kobiet. Ponieważ zaś cytologia najczęściej pozwala wykryć jeszcze stan przedrakowy (a zatem nie dochodzi do rozwoju raka), zmniejszyła się też na przestrzeni lat liczba zdiagnozowanych inwazyjnych raków szyjki macicy.
Przykładem skuteczności profilaktyki w postaci zaprzestania palenia oraz niepodejmowania używania tytoniu jest też zmniejszenie się liczby przypadków raka płuca u mężczyzn. Z kolei lepsze leczenie przyniosło poprawę w przypadku raka jądra – choć wzrasta zachorowalność na ten nowotwór, to zmniejsza się liczba zgonów z jego powodu.
Jednocześnie wzrasta liczba zachorowań na nowotwory. Ale to dlatego, że jako społeczeństwo żyjemy po prostu dużo dłużej niż jeszcze 10 czy 20 lat temu.
– Im człowiek jest starszy, tym większe jest ryzyko zachorowania na nowotwory – podkreśla dr Didkowska.
Jak chronić się przed rakiem
Eksperci zalecają stosowanie się do zasad sformułowanych w Europejskim Kodeksie Walki z Rakiem. W publikacji, którą można pobrać ze strony www.12sposobownazdrowie.pl , znajduje się 12 rekomendacji, wypracowanych na podstawie rzetelnych badań medycznych, pomagających w prosty sposób obniżyć ryzyko zachorowania na raka.
– Gdyby wszyscy stosowali się do tych zasad, udałoby się uniknąć około połowy zgonów na raka – powiedział dr Paweł Koczkodaj, ambasador Europejskiego Kodeksu Walki z Rakiem.
Pierwszą rekomendacją jest zaprzestanie palenia. W rozstaniu się z nałogiem pomóc mogą specjaliści z Poradni Pomocy Palącym przy warszawskim Centrum Onkologii. Jak powiedziała Irena Przepiórka z poradni, dzięki temu, że działa w niej ogólnopolska Telefoniczna Poradnia Pomocy Palącym, po pomoc zwrócić się może każdy palacz w Polsce. Numer TPPP: 801 108 108 wydrukowany jest na każdej paczce papierosów i innych wyrobów tytoniowych sprzedawanych w Polsce.
Justyna Wojteczek, zdrowie.pap.pl, PAP Zdrowie
