Kolory ich piór są naprawdę imponujące. Zastanawiające jest jednak to skąd się biorą te barwy. O czyich piórach mowa? O piórach sikorek modrych i wróbli. Okazuje się, że kolory ich piór mogą pomóc przy tworzeniu najnowszych rodzajów farb

Nie tylko dla ludzi kolorystyka ptaków jest interesująca. Barwy, jakie ma na sobie samiec mogą być niezwykle pociągające dla ptasich samic. Szczególnie podobają im się ci z jaskrawym upierzeniem. Nie każdy z nich może jednak taki mieć. Zazwyczaj chwalą się nim tylko tacy, którzy są w dobrej kondycji. To właśnie ona gwarantuje wiele adoratorek. Takie upierzenie ma też jednak swoją negatywną stronę: im bardziej jaskrawy kolor, tym samiec jest łatwiejszym łupem dla drapieżnika. Gdy jednak weźmiemy pod uwagę, że nadal jest przy życiu, a do tego nieziemsko wygląda to nic dziwnego, że danym okazem interesuje się wiele samic.

Poza tym niektórym gatunkom kolor piór może zapewniać kamuflaż. Jest także sygnałem dla rodziców piskląt informującym o ich kondycji. Na podstawie koloru upierzenia mogą oni wybierać, które pisklęta ze swojego potomstwa powinny karmić, bo mają większe szanse na przeżycie.

Choć badań na temat koloru ptasiego upierzenia jest sporo, to niemal wszystkie skupiają się jedynie na mierzeniu jego parametrów. W rezultacie wciąż mało wiadomo, w jaki sposób powstają kolory ptasich piór, jak na ten kolor wpływa kondycja ptaków oraz czynniki środowiskowe. Analizy pokazują, że to jaki kolor ma dany ptak zależne jest nie tylko od jego kondycji, ale także od spożywanego pokarmu.

Badania postępują!

Naukowcy zdecydowali zatem dalej drążyć temat. Zamierzają sprawdzić, jakie mechanizmy odpowiadają za powstawanie konkretnych kolorów. Zbadają oni dwa gatunki ptaków: sikorę modrą oraz wróbla

Te dwa gatunki wybrano dlatego, że za powstawanie ich ubarwienia odpowiadają różne mechanizmy. Czarny kolor u wróbla pochodzi od melaniny, która nadaje kolor również ludzkim włosom. Żółte pióra u sikor zabarwione są karotenoidami, takimi jak te występujące w żółtych liściach czy owocach. Niebieskie nie zawierają żadnego barwnika tylko – dzięki swojej budowie na poziomie nanostruktury – w bardzo specyficzny sposób odbijają światło, sprawiając, że postrzegamy je jako lśniące i niebieskie – to tzw. kolory strukturalne.

W części eksperymentalnej projektu naukowcy zbadają pióra tych dwóch gatunków pod mikroskopem elektronowym. Najpierw potną pióra na bardzo małe fragmenty, a potem przeanalizują, jak wygląda ich struktura i jak zależy ona od kondycji ptaków.

To jeszcze nie wszystko! W drugiej części badań naukowcy sprawdzą, jak środowisko, w którym żyją sikory, wpływa na kolor. Sami przyjrzą się sikorom występującym w Szwecji. Od biologów m.in. z Polski, Francji, Hiszpanii, Wielkiej Brytanii i Czech otrzymają też pióra lokalnych sikor, aby sprawdzić, jak duże będzie zróżnicowanie między poszczególnymi populacjami oraz jak środowisko i klimat wpływają na ich barwę.

Co mają pióra do farby?

Badania piór – choć należą do prac podstawowych – mogą mieć całkiem konkretne praktyczne zastosowanie. Wzorując się na mechanizmie powstawania połyskliwego niebieskiego koloru piór sikory, naukowcy chcą stworzyć nową generację farb, które – lepiej niż obecne – będą oddawały kolor niebieski. Badania te mają także za zadanie znaleźć alternatywę dla nietrwałych barwników, które pod wpływem różnych czynników się rozkładają. Naukowcy liczą, że naturalne pigmenty nie będą na to narażone. Poznanie tej materii i badania nad nią mogłyby zatem prowadzić do stworzenia nowego rodzaju kolorów i pigmentów.

Źródło: www.naukawpolsce.pap.pl